Yetişkin kadınların cinsel sağlık okuryazarlığı ile human papilloma virüsü farkındalık ve endişe düzeyleri: Kesitsel ve ilişkisel bir çalışma

AMAÇ: Bu çalışmanın amacı yetişkin kadınların cinsel sağlık okuryazar- lığı ile human papilloma virüsü (HPV) farkındalık ve endişe düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Tanımlayıcı kesitsel ve ilişki arayıcı tipteki bu araştırma 25 Ocak-20 Mart 2025 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmaya 18–65 yaş arası online platform üzerinden ulaşılan 400 ka- dın dâhil edilmiştir. Çalışmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Cinsel Sağlık Okuryazarlık Ölçeği (CİSOYÖ)” ve “Human Papilloma Virüsü Farkındalık ve Endişe Ölçeği (HPV-FEÖ)” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.
BULGULAR: Çalışmaya katılan kadınların CİSOYÖ toplam puan ortala- ması 54,23±11,76 ve HPV-FEÖ toplam puan ortalaması 41,88±7,39’dir. Aktif cinsel yaşam varlığı, cinsel sağlık ile ilgili bilgi alma, bilgi kaynağı, cinsel sağlık konularını rahat bir şekilde ifade etme, serviks kanser taraması hakkında bilgi alma, pap-smear testi yaptırma ve serviks kanser tanısı alma durumu ile CİSOYÖ toplam puanları arasında anlamlı bir fark bulun- muştur (p<0,05). Evlilik öncesi cinsel deneyim yaşama ve cinsel sağlık ile ilgili bilgi alma durumu ile HPV-FEÖ toplam puanları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05). Korelasyon analizine göre CİSOYÖ top- lam puan ile cinsel bilgi, cinsel tutum, HPV-FEÖ toplam puan, sağlı- ğından endişelenme durumu ve farkındalık durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). HPV-FEÖ toplam puan ile cinsel bilgi, cinsel tutum, sağlığından endişelenme durumu, dışlanmaktan endişelen- me durumu, farkındalık durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05).
SONUÇ: Kadınların cinsel sağlık okuryazarlıklarının ve HPV farkındalık ve endişelerinin orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Human papilloma virüsü toplam puanı, serviks kanser taraması hakkında bilgi alma duru- mu ve cinsel sağlık ile ilgili bilgi alma durumu cinsel sağlık okuryazarlık düzeyini etkileyen önemli faktörler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: cinsel sağlık, sağlık okuryazarlığı, HPV, farkındalık, endişe, hemşirelik

Sexual health literacy and human papillomavirus awareness and concern levels of adult women: A cross-sectional and correlational study

OBJECTIVE: The aim of this study was to examine the relationship between sexual health literacy and human papillomavirus (HPV) awareness and concern levels of adult women.
MATRERIAL and METHODS: This descriptive cross-sectional and correlational study was conducted between January 25 and March 20, 2025. The study included 400 women aged 18–65 who were reached via an online platform. The data were collected online using the “Personal Information Form”, “Sexual Health Literacy Scale (SHLS)” and “Human Papillomavirus Awareness and Concern Scale (HPV-ACS)”. Descriptive statistics, Pearson correlation analysis, and multiple linear regression analysis were used in the analysis of the data.
RESULTS: The mean total score of the women who participated in the study was 54.23±11.76 for SHLS and 41.88±7.39 for HPV-ACS. A significant difference was found between SHLS total scores and the presence of active sexual life, receiving information about sexual health, information source, expressing sexual health issues comfortably, receiving information about cervical cancer screening, having pap-smear test and being diagnosed with cervical cancer (p<0.05). A significant difference was found between having sexual experience before marriage and receiving information about sexual health and HPV-ACS total scores (p<0.05). According to the correlation analysis, a significant relationship was found between SHLS total score and sexual knowledge, sexual attitude, HPV-ACS total score, health concerns and awareness status (p<0.05). A significant correlation was found between HPV- ACS total score and sexual knowledge, sexual attitude, health concerns, concerns about being excluded, and awareness status (p<0.05).
CONCLUSION: Women’s sexual health literacy and HPV awareness and concerns were found to be at a moderate level. Human papillomavirus total score, knowledge about cervical cancer screening, and knowledge about sexual health were identified as important factors affecting sexual health literacy levels.

Keywords: sexual health, health literacy, HPV, awareness, concern, nursing